پردازش ابری Cloud Computing

رایانش ابری (Cloud computing) مدل رایانشی بر پایه شبکه‌های رایانه‌ای مانند اینترنت است که الگویی تازه برای عرضه، مصرف و تحویل خدمات رایانشی (شامل زیرساخت، نرم‌افزار، بستر، و سایر منابع رایانشی) با به‌کارگیری شبکه ارائه می‌کند. پردازش ابری از ترکیب دو کلمه رایانش و ابر ایجاد شده‌است. ابر در اینجا استعاره از شبکه یا شبکه‌ای از شبکه‌های وسیع مانند اینترنت است که کاربر معمولی از پشت صحنه و آنچه در پی آن اتفاق می‌افتد اطلاع دقیقی ندارد. دلیل تشبیه اینترنت به ابر در این است که اینترنت همچون ابر جزئیات فنی‌اش را از دید کاربران پنهان می‌سازد. رایانش ابری یک فناوری جدید نیست، بلکه یک روش جدید برای به‌کارگیری منابع محاسباتی و یک مدل برای ارائه خدمت از طریق شبکه است.

در واقع رایانش ابری توانایی بهره‌وری و صرفه‌جویی در منابع IT و افزایش توان محاسباتی را فراهم می‌کند. به طوری که توان پردازشی به ابزاری با قابلیت دسترسی همیشگی و مقیاس‌پذیر تبدیل می‌شود. به زبان ساده Cloud Computing انجام امور روزمره ای مانند ذخیره سازی فایل، ایجاد سند و موارد مشابهی که با مجموعه نرم افزاری Office انجام می دهید، است اما بصورت آنلاین. یعنی بجای اینکه این نرم افزارها بر روی کامپیوتر شما اجرا شوند بر روی کامپیوترهای سرویس دهنده آنلاین صورت می پذیرند.

بر اساس تعریف موسسه ملی فناوری و استانداردها، رایانش ابری مدلی است برای فراهم کردن دسترسی آسان بر اساس تقاضای کاربر از طریق شبکه به مجموعه‌ای از منابع رایانشی قابل تغییر و پیکربندی نظیر شبکه، سرویس‌دهنده‌ها، مکان‌های ذخیره‌سازی، برنامه‌های کاربردی و خدمات. که این دسترسی بتواند با کمترین نیاز به مدیریت منابع یا نیاز به دخالت مستقیم فراهم‌کننده سرویس به سرعت فراهم شود. پردازش ابری شامل انواع مختلفی از خدمات است و می‌تواند روی چند لایه ارائه شود. لایه‌های رایانش ابری به شرح زیر است:

نرم افزار بعنوان یک سرویس (SaaS)

یکی از لایه‌های رایانش ابری Software as a Service (SaaS) است که در آن کاربران به سادگی از یک مرورگر برای دسترسی به نرم‌افزاری که دیگران آن را توسعه داده‌اند، استفاده می‌کنند در واقع نرم‌افزار را به صورت سرویس روی اینترنت تحویل می‌دهند و بدین وسیله نیاز به نصب نرم‌افزار روی رایانه‌های مشتریان را از بین می‌برند و نگهداری و پشتیبانی شبکه را ساده‌تر می‌سازد. در سطح SaaS کاربران قابلیت کنترل یا دسترسی به زیرساخت را ندارند. ویژگی های مهم این لایه این است که به راحتی آخرین نسخه برنامه، همیشه در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد و مشتریان نیازی به نگهداری و به‌روزرسانی نرم‌افزار ندارند.

به علاوه چون تمامی محاسبات سنگین در زیرساخت‌های ارائه‌کننده خدمت انجام می‌شود. از این رو هزینه سخت‌افزار برای مشتری به شدت کاهش می‌یابد. همچنین دسترسی و مدیریت نرم‌افزار تجاری از طریق شبکه صورت می گیرد. و در آخر فعالیتها از سرور مرکزی اداره می‌شوند و نه در مکان هریک از مشتریان و در نتیجه مشتریان می‌توانند از راه دور و از طریق وب به برنامه‌ها پردازش ابری دسترسی داشته باشند. بهترین مثال‌های شناخته‌شده برای SaaS ، Salesforce.com و برنامه‌های کاربردی گوگل نظیر GMail ، Google Docs و صفحات گسترده هستند.

بستر به عنوان سرویس (PaaS)

یکی دیگر از لایه‌های رایانش ابری Platform as a Service (PaaS) می باشد. که بستر و محیطی را فرآهم می کند که برنامه نویسان بتوانند از طریق اینترنت برنامه های کاربردی و خدمات ، راه اندازی و ایجاد نمایند. خدمات PaaS در فضای Cloud میزبانی می شوند و به سادگی و از طریق مرورگر های اینترنتی برای کاربران در دسترس می باشند. در واقع PaaS به کاربران اجازه می دهد که با استفاده از ابزارهای عرضه شده توسط ارائه دهنده، برنامه های کاربردی و نرم افزار ایجاد نمایند. خدمات PaaS می تواند شامل ویژگی های از پیش پیکربندی شده ای باشد که مشترکین می توانند به عضویت آن در بیایند و از آنها استفاده کنند.

آنها می توانند ویژگی هایی را که نیاز های آن ها را برطرف می کند را انتخاب کنند و ویژگی هایی که برای آنها مفید نیست را دور بیاندازند. در خدمات PaaS زیرساخت و برنامه های کاربردی برای مشتریان، مدیریت و پشتیبانی می شود و همچنین سرویس ها دائما به روز رسانی می شوند. خدمات PaaS همانند بسیاری دیگر از خدمات Cloud ، عموما بر اساس اشتراک پرداخت می شوند. بدین صورت که مشتریان در نهایت تنها هزینه آنچه که استفاده می کنند را پرداخت خواهند کرد.

در این مدل کاربر هیچ کنترلی بر سیستم‌عامل، سخت‌افزار یا زیرساخت ندارد. عموما زیرساخت چارچوبی برای استقرار اپلیکیشن‌ها به حساب می‌آید؛ خدمات PaaS نظیر Google Apps Engine می‌توانند یک مبنای قدرتمند برای استقرار برنامه کاربردی فراهم کنند اما به هر حال ارائه‌دهنده خدمت پردازش ابری هستند.

زیر ساخت به عنوان سرویس (IaaS)

یکی دیگر از لایه‌های رایانش ابری Infrastructure as a Service (IaaS) می باشد. که به عنوان یک مدلی از سرویس زیرساخت های رایانه ای برای حمایت از عملیات سازمانی و به عنوان مبنایی برای سیاستهای خدمات سازمانی ارائه می شود. در این مدل به طور معمول (IaaS) ، به ارائه سیاست های سخت افزاری ، فضاهای ذخیره سازی ( storage ) ، سرور ها (servers) و فضاهای مراکز داده و دیتا سنترها (data center) تحت شبکه های کامپیوتری پرداخته می شود که مرتبط با عملکرد و مدیریت تجهیزات مورد ارائه به یک کلاینت است و هزینه های مرتبط با این نگرش برای کلاینتها معمولا بر اساس استفاده آنها از ابزار هایی که شبکه در اختیارشان گذاشته است محاسبه می شود. البته در بعضی موارد شامل نرم افزار ها نیز میشود.

مزایای پردازش ابری Cloud computing

بهره ‏گیری از رایانش ابری مزایای فراوانی می‏تواند داشته باشد از جمله:

• صرفه جویی در هزینه خرید سخت افزار و نرم افزار
• متمرکز سازی اطلاعات و داده ها
• بازیافتن و ریکاوری اطلاعات
• به اشتراک گذاری بیشتر اطلاعات
• امنیت موجود در فناوری پردازش ابری
• فضای ابری مجانی
• سرعت بالا

معایب خدمات پردازش ابری Cloud computing

اما رایانش ابری بدون ایراد هم نیست که از جمله آنها می‌توان به این موارد زیر اشاره کرد:

• نیاز به دسترسی پیوسته به اینترنت
• مشکلات امنیت در شبکه
• عدم شفافیت
• وابستگی به شرکت خدمات شبکه در تهران

نتیجه گیری نهایی

همانطور که بحث شد سرویس های پردازش ابری نقاط قوت و نیز ضعف هایی دارند. اما با وجود نقاط ضعف این فناوری، امروزه شاهد به کار گیری گسترده آن توسط شرکت های مختلف می باشیم و حتی شرکت هایی که تا به امروز از بهره گیری از این سرویس ها امتناع می کردند قصد بازنگری در سیاست های خود را دارند، با اتخاذ تصمیم های محتاطانه و نیز استفاده از کارشناسان و مشاوران امنیتی شرکت ها می توانند بر بسیاری از نقاط ضعف فناوری پردازش ابری غلبه کنند و خطرات را به حداقل برسانند.

در یک نتیجه گیری کلی می توان دریافت که نقاط قوت فناوری پردازش ابری در مقایسه با نقاط ضعف موجود در آن سنگینی می کند و بیشتر به چشم می آید. کاهش هزینه ها، دسترسی آسان، گرفتن فایل پشتیبان از اطلاعات، متمرکز سازی اطلاعات، قابلیت به اشتراک گذاری، امنیت، فضای مجانی و گسترده همه از ویژگی هایی هستند که صاحبان کسب و کار ها را برای پیوستن به مشتریان فناوری پردازش ابری ترغیب می کنند. و تلاش همیشگی و روز افزون کارشناسان برای ارتقا سطح امنیت و نیز انعطاف پذیری سرویس های پردازش ابری در آینده به تعداد مشتریان و دوست داران این فناوری خواهد افزود.